Chập điện, hay còn được gọi là hiện tượng ngắn mạch, là một sự cố xảy ra khi dòng điện dương chạm vào dây trung tính hoặc phần khác của mạch. Khi đó, dòng điện trở thành một đường dẫn ít điện trở, gây tăng điện trở của dây dẫn đột ngột và cháy rụi dây, đã tạo ra tia lửa và có thể làm hỏng các thiết bị điện khác. Biểu hiện của chập điện bao gồm tia lửa, tiếng nổ và mất điện đột ngột.
Nguyên nhân gây cháy điện
-
Chập mạch điện: Đây là lý do phổ biến dẫn đến sự cố chập điện. Thường xảy ra khi các dây pha tiếp xúc với nhau hoặc dây tiếp đất không đảm bảo đủ điện trở, gây tăng cường cường độ dòng điện, cháy bảo vệ dây dẫn và tạo ra tia lửa điện làm hỏng hệ thống và thiết bị điện khác.
-
Tiếp điểm nối bị lỏng hoặc hở: Sự cố này xảy ra khi dây nối không liền mạch hoặc các kết nối không tốt dẫn đến chập điện, tạo ra tia lửa điện qua không khí và gây cháy.
-
Nguồn điện quá tải: Khi sử dụng các thiết bị có công suất lớn và tần suất sử dụng cao, như điều hòa, lò vi sóng, tivi…, dòng điện sẽ quá tải và gây chập điện.
-
Thiết bị phát nhiệt: Sự không chú ý đối với các thiết bị có nguy cơ phát nhiệt cao, như bàn ủi, máy sấy tóc,… thường dễ gây cháy và chập điện cho hệ thống.
-
Phích cắm và ổ cắm: Sử dụng phích cắm và ổ cắm không phù hợp, quá lỏng hoặc quá chặt cũng có thể gây chập điện.
-
Ngắn mạch: Sử dụng nhiều thiết bị cùng một ổ cắm sẽ dẫn đến nguy cơ chập mạch. Điều này xảy ra khi các thiết bị sử dụng dòng điện vượt quá công suất được yêu cầu trên dây dẫn.
-
Mối nối không đúng kỹ thuật: Trong nhiều trường hợp, mối nối dây điện không đảm bảo, như lỏng, hở hoặc không cắm chặt. Điều này tạo ra điện trở tiếp xúc tăng, tạo tia lửa điện gây cháy hoặc hư hỏng các thiết bị gần kề.
-
Chập điện do sét đánh: Sét đánh tạo ra một lượng năng lượng cực mạnh, với công suất lên đến 5000K. Khi dòng điện hoặc thiết bị bị sét đánh, hậu quả rất nghiêm trọng.
Cách hạn chế chập điện
Khi nhà bạn xảy ra sự cố chập điện, hãy áp dụng những cách xử lý sau:
-
Ngắt mạch điện: Khi gặp tình huống chập điện, nhanh chóng ngắt mạch tổng để ngăn chặn sự lây lan đến các thiết bị khác. Nếu có lửa bắt đầu lan rộng, hãy gọi ngay cứu hỏa.
-
Dập lửa: Trong trường hợp nguồn điện chưa được ngắt và có lửa cháy, bạn có thể sử dụng đất, cát hoặc cành cây khô để dập lửa. Tuyệt đối không sử dụng nước hoặc vật liệu kim loại để dập lửa. Sau khi ngắt điện, bạn có thể sử dụng cát, đất, vải ẩm hoặc bình chữa cháy để dập lửa.
-
Kiểm tra hệ thống: Sau khi kiểm soát được vị trí chập điện chính, hãy kiểm tra toàn bộ hệ thống. Nếu còn lửa cháy ở những nơi khác, hãy dập lửa ngay lập tức.
-
Khắc phục hậu quả: Sau khi ngắt điện và dập lửa, hãy sửa chữa hoặc thay mới các dây dẫn, ổ cắm hoặc phích cắm đã bị cháy. Điều này rất quan trọng để đảm bảo tránh hư hỏng từ chập điện.
Những lưu ý khi xử lý chập điện
-
Các dây điện trần nên được cách xa nhau ít nhất 0.25m.
-
Mối nối vào thiết bị phải chắc chắn, không hở và không tiếp xúc với nhau. Hãy sử dụng băng dính để buộc chặt nếu cần thiết.
-
Khi lắp đặt, hãy chọn dây dẫn có tiết diện phù hợp với dòng điện của các thiết bị. Đừng sử dụng quá nhiều thiết bị có công suất vượt quá khả năng chịu tải của dây dẫn.
-
Thường xuyên kiểm tra nhiệt độ, vỏ bọc, cách điện và dây dẫn để phát hiện sớm hiện tượng quá tải.
-
Sử dụng cầu chì và aptomat cho đường dây chính.
-
Chọn mua các ổ cắm và phích cắm tương thích và có cách điện tốt.
-
Tránh để các thiết bị phát nhiệt, như bàn ủi, bếp điện gần các vật dễ bắt lửa. Đồng thời, không sử dụng các thiết bị này khi không có người trông nom.
-
Tránh sử dụng bóng đèn điện để sấy quần áo hoặc ủ chăn sưởi ấm. Hãy cách xa vật cháy ít nhất 0.5m.
-
Sử dụng mạch điện có gắn cầu chì hoặc cầu dao tự động để khi chập điện xảy ra, sẽ ngắt nguồn tới điểm tiếp xúc.
Biện pháp phòng tránh quá tải mạch điện
-
Sử dụng dây dẫn có tiết diện phù hợp với công suất sử dụng của các thiết bị.
-
Xen kẽ sử dụng thiết bị có công suất lớn, như máy bơm nước, máy nước nóng lạnh… để tránh quá tải điện.
-
Thường xuyên kiểm tra thiết bị điện, đường dây, vỏ bọc và cách điện. Nếu có bất kỳ sự cố nào, hãy khắc phục ngay trước khi gây cháy chập điện.
-
Sử dụng cầu dao, aptomat, cầu chì, rơ le… để bảo vệ thiết bị khỏi hư hỏng do quá tải mạch điện.
Với những biện pháp phòng tránh và xử lý chập điện đúng cách, bạn có thể xây dựng một môi trường an toàn và đảm bảo cho hệ thống điện trong gia đình của mình.
