Văn khấn cúng bà Tổ cô là một nghi lễ truyền thống mà chúng ta muốn chia sẻ để giúp các bạn hiểu rõ hơn về bà Tổ cô, cách bày thờ cho bà Tổ cô như thế nào, cũng như văn khấn cúng bà Tổ cô…. Hãy cùng theo dõi nội dung bài viết dưới đây.
1. Bà Tổ cô là ai
Bà Tổ cô là người nữ trẻ trong họ nhà mình chết khi chưa lập gia đình (thường từ 12-18 tuổi). Thường thì những người này có tình cảm đặc biệt với gia đình và sau khi qua đời, họ vẫn tiếp tục giúp đỡ con cháu trong gia đình. Bà Tổ cô có trách nhiệm đặc biệt trong việc chăm sóc các cháu nhỏ trong gia đình. Ban đầu, trách nhiệm của bà Tổ cô là bảo vệ con cháu khỏi ma quỷ hoặc tai nạn khi nhỏ, có thể vì những người trẻ chết sớm không muốn đồng loại gặp phải như vậy. Về sau, vì lòng thành kính và tôn trọng, người ta bày tỏ nguyện vọng với bà Tổ cô trong việc kinh doanh, giải quyết khó khăn…
Thường thì bà Tổ cô đã tiến hóa tinh thần cao nhưng vì có duyên với gia đình mình, họ không đi mà ở lại.
2. Những ai được xem là bà Tổ cô
Bà Tổ cô có thể được coi là hiện thân của bà Mụ, người giúp đỡ trong việc sinh đẻ của mẹ, là người nặn hình đứa trẻ. Bà Tổ cô cũng có thể được xem như là một biểu tượng rút gọn của đạo Mẫu. Theo tâm linh Việt, trong quá khứ, việc thờ cúng thường đơn giản do điều kiện sống, khi cúng, người ta chỉ dùng một bát hương. Ngày nay, việc cúng đã trở nên phong phú hơn, được chia thành 3 bát. Khi di dời địa điểm, người ta cầu thần linh thổ địa, khi có công việc liên quan đến kinh doanh, người ta cầu bà Tổ cô giúp tránh tai nạn. Khi có các dịp vui như hiếu hỉ hoặc ngày rằm, ngày tết, người ta cầu thần linh tổ tiên… Cách thức cúng thờ và đồ lễ cúng thì tùy từng vùng miền. Ở miền Bắc và miền Trung, thức ăn cúng thờ thường là gà trống, cánh giò lợn. Tuy nhiên, ở miền Nam lại khác, thức ăn cúng thờ thường là vịt hoặc lợn sữa quay… Còn đối với người dân sống bên sông nước, họ không cúng thờ tổ tiên mà cúng ông Hà bà Thủy, còn những người làm ăn buôn bán thì có thể lập thêm bàn thờ thần Tài và ông Ba Thương.
Những người chết trẻ chưa lập gia đình hoặc chưa qua 100 ngày thì phải lập bàn thờ riêng. Sau đó, họ được xem như ông bà tổ tiên. Những người chết trẻ như bà Cô ông Mãnh được thờ cúng lâu hơn và được coi là người bảo hộ cho con cháu trong gia đình. Tuy nhiên, việc thờ cúng những người này không phải là truyền đời mà chỉ thờ cúng trong một thời gian dài. Thời gian này không có quy định cụ thể. Trong gia đình người Việt, việc thờ cúng bà Cô ông Mãnh thường do người con trai thứ hai đảm nhận, lập bàn thờ cúng giỗ…
3. Bàn thờ bà Tổ cô
Bàn thờ bà Tổ cô là nơi dùng để thờ cúng bà Tổ cô trong gia đình. Bàn thờ bà Tổ cô thường được đặt dưới gầm bàn thờ tổ tiên. Một cách khác, bàn thờ bà Tổ cô cũng có thể được đặt trên bàn thờ tổ tiên, nhưng bát nhang phải thấp hơn một bậc so với bàn thờ tổ tiên. Bài trí bàn thờ bà Tổ cô rất đơn giản và giản dị, chỉ có bài vị (hoặc ảnh), bát nhang, chén nước, bình hoa, đôi đèn…
Thời điểm thờ cúng bà Tổ cô thường là ngày sóc vọng, ngày kỵ, ngày giỗ Tết, tương tự như việc thờ cúng tổ tiên.
Khi người thờ cúng đứng cùng hàng với bà Tổ cô, chỉ cần lâm râm khấn mà không cần lễ. Nếu nằm trong hàng dưới, phải thực hiện cả lâm râm khấn và lễ. Khi gia đình gặp khó khăn về sức khỏe hoặc vật chất, người ta cầu thần linh bà Tổ cô để được phù hộ và thịnh vượng.
Bà tổ cô chỉ là tổ tiên của mình thôi, vì vậy, khi thờ cúng bà tổ cô, chúng ta có thể thực hiện như khi thờ cúng tổ tiên. Ngoài ra, còn có nhiều bà tổ cô linh thiêng đi theo hầu phật thánh, có bà tổ cô sớm đi theo hầu cô chín. Bà tổ cô làm việc trên thiên đình, có bà theo hầu thánh, có bà theo hầu Phật… Do đó, được Trời Phật ban cho nhiều phép tắc, chức vị, sức mạnh để trừ tà ma, tránh họ tộc gặp phải những điều xấu xa. Đặc biệt, bà tổ cô có uy lực bảo vệ sự sống của trẻ con trong gia đình. Vì đã làm việc trên thiên đình, bà tổ cô có thể ra vào nhà bất cứ lúc nào mà không cần xin phép thần linh thổ địa. Vì vậy, khi có vấn đề gì xảy ra, chỉ cần gọi cô, mọi việc sẽ được suôn sẻ.
4. Văn khấn bà Tổ cô
4.1 Lễ vật cần chuẩn bị để cúng bà Tổ cô
Ngày nay, các gia đình thường cúng bà Tổ cô vào những ngày kỵ hoặc dịp giỗ Tết, tương tự như khi thờ cúng tổ tiên. Người thực hiện lễ vật này phải là người trưởng thành trong gia đình. Người đứng ra thờ cúng chỉ cần lâm râm khấn trong miệng, không cần phải chuẩn bị một lễ cúng phức tạp.
Theo thông tục thờ cúng, bàn thờ bà Tổ cô trong gia đình thường có những vật phẩm sau đây:
- Bài vị.
- Đèn cầy.
- Bát hương.
- Ly nước hoặc ly rượu trắng.
- Đĩa trầu cau tươi.
- Chén nước.
Trong ngày tết truyền thống của dân tộc ta, ngoài việc thờ cúng tất niên và giao thừa, thì lễ cúng giỗ ông bà tổ tiên trong 3 ngày đầu năm cũng là một việc không thể thiếu. Bạn có thể tham khảo Văn khấn gia tiên mùng 1, Văn khấn mùng 2 Tết và Văn khấn mùng 3 Tết để thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với các vị thần phật, ông bà tổ tiên.
5. Văn khấn Tết nguyên đán cổ truyền:
- Văn khấn ông Công ông Táo
- Văn khấn Giao Thừa Ngoài Trời
- Văn khấn Giao Thừa Trong Nhà
- Văn khấn Tất Niên
- Cách bày mâm ngũ quả đúng phong tục truyền thống
