Nếu bạn là người Việt Nam, hẳn bạn đã từng nghe qua câu thành ngữ “cá mè một lứa” trong cuộc sống hàng ngày. Đây là một cụm từ thú vị mà cha ông ta đã sử dụng để chỉ ra những đám hỗn loạn, không phân biệt trên dưới, không tôn ti trật tự, không ai bảo được nhau… và đúng trong mọi thời đại. Vậy câu thành ngữ này đang muốn nhắc nhở chúng ta điều gì?
1. “Cá mè một lứa” có nghĩa là gì?
Trước hết, hãy cùng tìm hiểu nghĩa của cụm từ này. “Cá mè” là một loại cá sống ở vùng nước ngọt, “một lứa” chỉ những con cá ấy được nuôi chung trong một khu vực, không phân biệt giới tính và tuổi tác. Ban đầu, ta có thể nghĩ rằng đây là một câu thành ngữ đơn giản với ý nghĩa nhẹ nhàng. Tuy nhiên, cha ông ta đã sử dụng cụm từ dân gian này như một cách phê phán, khiển trách.
Theo nghĩa đen, câu thành ngữ “cá mè một lứa” có thể hiểu là dùng để trách mắng, chê bai những người không biết tôn trọng, phân biệt trên dưới. Đây là một lời nhắc nhở đối với những người có thái độ coi thường, không cư xử đúng mực với những người có vị trí cao hơn. Ví dụ như bố mẹ thường nhắc nhở con cái cần phải chào hỏi người lớn vì “Cô chú là bậc trên của con, con không thể coi như là cá mè một lứa được”.
Tuy nhiên, “cá mè một lứa” cũng có thể được hiểu theo nghĩa những người cùng một giuộc với nhau, đồng lõa, quan hệ với nhau chỉ để đạt được mục tiêu xấu xa nào đó nhiều hơn. Con người thường nhìn vào bạn bè hoặc đồng nghiệp thân thiết của một người để đánh giá xem người đó là người ra sao. Vì theo quan niệm “cá mè một lứa”, người cùng một giuộc mới chơi được với nhau. Vì vậy, đôi khi nếu bạn không khôn khéo chọn những người bạn chất lượng, bạn có thể bị đánh giá là “cá mè một lứa” với những người tồi tệ.
2. Cá mè một lứa tiếng Anh là gì?
Câu tục ngữ “cá mè một lứa” cũng có thể được dịch sang tiếng Anh với nhiều câu nói thú vị. Nếu bạn muốn sử dụng cụm từ này bằng ngôn ngữ nước ngoài, bạn có thể chọn một trong những cách diễn đạt dưới đây:
- “Dogs of the same street bark alike” (Những con chó trên cùng một con đường sẽ sủa giống nhau)
- “Tar Someone/Something with the Same Brush” (Ghét ai/cái gì thì ghét tất cả)
- “If you can’t beat them, join them” (Nếu không thể đánh bại họ, hãy gia nhập họ)
3. Câu thành ngữ, tục ngữ đồng nghĩa với “Cá mè một lứa”
“Cá mè một lứa” là một câu thành ngữ mang bài học nhân sinh sâu sắc, giúp ta nhận ra tầm quan trọng của việc kết giao và tìm kiếm bạn bè. Ngoài ra, còn nhiều câu tục ngữ và thành ngữ khác có ý nghĩa tương tự, giúp bạn có góc nhìn đa dạng hơn. Dưới đây là một số câu thành ngữ, tục ngữ đồng nghĩa với “Cá mè một lứa”:
- “Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã” (Ngưu gặp ngưu, mã gặp mã)
- “Nồi nào úp vung nấy” (Mọi việc xảy ra theo quy luật tự nhiên)
- “Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài”
- “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”
- “Ngựa chạy có bầy, chim bay có bạn,…”
- “Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy”
- “Vật họp theo loài, người phân theo nhóm”
4. Chọn bạn mà chơi thế nào để không bị đánh giá là “cá mè một lứa”
Trong cuộc sống, mỗi người đều có ít nhất một mối quan hệ bạn bè thân thiết. Tuy nhiên, không phải ai cũng là người bạn tốt. Chính vì vậy, chúng ta cần lựa chọn những người bạn đáng tin cậy, những người sẵn sàng giúp đỡ và đồng hành trong quá trình trưởng thành. Điều này tránh cho cuộc sống của chúng ta rơi vào bế tắc và bê bối.
Bạn bè có sức ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của chúng ta. Nếu kết giao với những người bạn tốt, có mối quan hệ chất lượng và lành mạnh, chính bản thân mỗi người cũng sẽ trở nên tốt hơn. Ngược lại, nếu quen biết với những người xấu, chúng ta không chỉ đi xuống mà còn rủi ro mất tiền bạc, tài sản và danh dự, bị người khác đánh giá là “cá mè một lứa”.
Vậy, để tránh trở thành “cá mè một lứa”, chúng ta cần chọn bạn một cách khôn ngoan. Dưới đây là một số gợi ý:
4.1. Tránh xa những người ích kỷ
Hãy tránh những người bạn có quan điểm bảo thủ, ích kỷ, chỉ muốn bản thân bạn thua kém họ. Những người như vậy thường kéo bạn đi xuống, ngăn cản bạn nắm bắt cơ hội và luôn tìm cách biện minh cho hành động của mình. Họ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và áp lực. Dần dần, bạn có thể mất đi sự tự tin, động lực cuộc sống và rơi vào bế tắc.
4.2. Chơi với những người luôn tôn trọng bạn
Sự tôn trọng là một yếu tố quan trọng để duy trì mối quan hệ bền vững. Khi người khác tôn trọng cảm xúc của bạn, họ sẵn lòng làm bạn vui vẻ, ở bên bạn trong những lúc buồn và đưa ra những lời khuyên bổ ích nhất. Người bạn này luôn dành cho bạn lời khen ngợi và không bao giờ nói xấu bạn sau lưng.
4.3. Chọn những người có tư duy tích cực
Tư duy và quan điểm tích cực của một người là điều quan trọng. Những người bạn như vậy giúp bạn cảm thấy thoải mái, bình thản. Họ không chỉ giúp bạn vượt qua những cảm xúc tiêu cực mà còn thay đổi tư duy và quan niệm của bạn. Tiếp xúc với nguồn năng lượng tích cực sẽ giúp bạn học cách đối phó với khó khăn, thách thức mà bạn gặp phải, tạo thêm sự tự tin và năng lượng để sống cuộc đời như mong muốn.
4.4. Dám “hi sinh” vì chúng ta
Trong trường hợp này, “hi sinh” không phải nghĩa là chết, mà là những người dù bận rộn vẫn sẵn sàng dành thời gian để đến bên bạn khi bạn cần, người không mạnh về tài chính nhưng vẫn có thể cho bạn vay tiền lớn. Đó là những người luôn sẵn lòng vì bạn, yêu quý và trân trọng bạn.
Chọn bạn một cách khôn ngoan sẽ giúp cuộc sống trở nên dễ dàng, hạnh phúc và thoải mái hơn. Bạn biết rằng ngoài gia đình, luôn có người sẵn lòng ủng hộ, cổ vũ và ở bên bạn.
Cuối cùng, câu thành ngữ “Cá mè một lứa” không chỉ cho chúng ta thấy bài học ý nghĩa mà còn nhắc nhở về tầm quan trọng của những mối quan hệ xung quanh ta. Chọn bạn một cách khôn ngoan sẽ thay đổi cuộc đời bạn.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet
